Η αλήθεια για τον "αρχάνθρωπο" των Πετραλώνων

Μετά τον μύθο για τους Καλάς, ας ασχοληθούμε με έναν άλλο μύθο: πως το κρανίο των Πετραλώνων (α) είναι 700 χιλιάδων ετών και (β) πρόγονος των Ελλήνων.

Προς αποφυγή οιασδήποτε "συνωμοσιολογικής" παρερμηνείας για σκοτεινά ξένα κέντρα που θέλουν να θίξουν τον Ελληνισμό θα χρησιμοποιήσω το πλέον πρόσφατο και συγκροτημένο επιστημονικό άρθρο για το συγκεκριμένο θέμα από την Δρ. Κατερίνα Χαρβάτη που (α) είναι Ελληνίδα και (β) μια από τις πιο καταξιωμένες σύγχρονους παλαιοανθρωπολόγους της εποχής μας σε διεθνές επίπεδο.

Το άρθρο της Δρ. Χαρβάτη μπορείτε να το διαβάσετε εξ' ολοκλήρου στο Google Books. [Katerina Harvati, Petralona: Link Between Africa and Europe? Chapter 2 in New directions in the Skeletal Biology of Greece (eds. L.A. Schepartz, S. C. Fox, C. Bourbou) 2009]

Πρώτον: Ηλικία του H. petralonensis

Από το άρθρο (σελ. 31):

Μέχρι την ανακάλυψη του Σίμα ντε λος Χουέσος, το πλέον ανατομικά πλήρες και περισσότερο αναλλοίωτο Ευρωπαϊκό δείγμα πιθανής Μέσης Πλειστόκαινης ηλικίας ήταν το δείγμα από τα Πετράλωνα από τη Χαλκιδική στην Βόρεια Ελλάδα. Ως τέτοιο έχει παίξει σημαντικό ρόλο στις συζητήσεις για την ανθρώπινη εξέλιξη κατ' αυτήν την εποχή. Έχοντας ανακαλυφθεί το 1960 από μια ομάδα ντόπιων χωρικών, το δείγμα έχει περιβληθεί από αμφισβήτηση σχετικά με την ταξινόμηση και ιδιαίτερα την ηλικία του. Υλικό πανίδας που ανακτήθηκε από το σπήλαιο των Πετραλώνων απέδωσε αντιφατικές και με μεγάλο εύρος ηλικίες, με εκτίμηση 700 χιλιάδων ετών που προτάθηκε από τους Κουρτεν και Πουλιανό. Όμως ο συσχετισμός αυτών των υπολοίπων πανίδας με το ανθρώπινο κρανίο, το οποίο είναι το ίδιο επιφανειακό εύρημα, είναι αμφισβητίσιμος. Επομένως δεν είναι σαφές πως η χρονολόγηση αυτής της πανίδας ρίχνει καθόλου φως στην πραγματική ηλικία του δείγματος. Η χρησιμοποίηση απόλυτης χρονολόγησης αποδείχτηκε κάπως πιο επιτυχής, με μια πρόσφατη αναθεώρηση ημερομηνιών με βάση Electron Spin Resonance και Uranium series σε ιζήματα σχετιζόμενα με το δείγμα απέδωσαν ηλικια μεταξύ 150 και 250 χιλιάδων ετών, διάστημα μάλλον νεώτερο απ' ότι η πολύ πρωτόγονη του μορφολογία θα υποδείκνυε.

Δεύτερον: σχέσεις του H. petralonensis με παλαιοανθρωπολογικούς και σύγχρονους ανθρώπους

Η σχέση του κρανίου των Πετραλώνων με Ευρωπαίους Νεάντερταλ και Πλειστόκαινης εποχής κρανία (Σίμα 5 από τη ν Ευρώπη και Κάμπουε από την Αφρική), καθώς και με σύγχρονους ανθρώπους από ολόκληρο τον κόσμο φαίνεται στο σχήμα στα αριστερά. Το κρανίο των Πετραλώνων είναι ενδιάμεσο ανάμεσα στους Νεάντερταλ και στους Πλειστόκαινους Homo και δεν έχει καμιά σχέση φυσικά με τους σύγχρονους ανθρώπους.

Ο πίνακας των βιολογικών αποστάσεων (σελ. 41) καταδεικνύει επίσης πως το κρανίο των Πετραλώνων είναι πλησίεστερο στον Σίμα 5 (25.6) και Κάμπουε (36.4), μετά στους Νεάντερταλ (102.1) και μακρύτερα από τους σύγχρονους ανθρώπους. Μάλιστα, από τους τελευταίους είναι κάπως πλησιέστερο προς τους Κινέζους (149.2) παρά στους Καυκασοειδείς από τη Μέση Ανατολή (157.7) με τους οποίους έχει μάλιστα την μεγαλύτερη απόσταση.

Τρίτον: H. petraloniensis πρόγονος των Νεάντερταλ, όχι των σύγχρονων ανθρώπων

Σχετικά με το τί ήταν τελικά ο άνθρωπος των Πετραλώνων (σελ. 43-44):

Το κύριο εύρημα αυτής της ανάλυσης είναι η στενή μορφολογική ομοιότητα ανάμεσα στους δύο Ευρωπαίους (Πετράλωνα και Σίμα 5) και τον ένα Αφρικανό (Κάμπουε) ανθρώπους που εξετάστηκαν στο παρόν άρθρο. Η ομοιότητα ήταν προφανής και στην νευροκρανιακή ανατομία και στην μορφολογία του προσώπου παρά την παρουσία ορισμένων ομοιοτήτων προς τους Νεάντερταλ στην περιοχή του προσώπου για το δείγμα των Πετραλώνων και ιδιαίτερα για το Σίμα 5. Κανένα από τα δύο Ευρωπαϊκά δείγματα δεν ήταν πλησιέστερο προς τους Νεάντερταλ απ' όσο ήταν ο Κάμπουε, όπως θα περίμενε κανείς από την υπόθεση της επικάθησης. Αντίθετα τα τρία δείγματα εμφανίζονται σχεδόν σαν μια μονάδα και στις δύο αναλύσεις. Αυτό το προκαταρκτικό εύρημα υποστηρίζει την άποψη πως το Αφρικανικό και Ευρωπαϊκό απολιθωματικό υλικό αποτελεί μια μοναδική ταξονομική κατηγορία, προγονική τόσο στους Νεάντερταλ όσο και στους σύγχρονους ανθρώπους. Δεν υποστηρίζει την τοποθέτηση των Ευρωπαϊκών δειγμάτων στον H. neanderthalensis.

Η ανθρώπινη εξέλιξη στην Ευρώπη συχνά φέρεται να έχει διαμορφωθεί από μια σειρά εναλλασσόμενων επεισοδίων απομόνωσης και επαφής με τη Μέση Ανατολή και την Αφρική. Οι στενές μορφολογικές ομοιότητες ανάμεσα στα Ευρωπαϊκά και Αφρικανικά ανθρώπινα απολιθώματα από το Μέσο Πλειστόκαινο υποδεικνύει τέτοια επαφή ανάμεσα στους Αφρικανικούς και Ευρωπαϊκούς πληθυσμούς. Αυτοί οι πληθυσμοί αργότερα απέκλιναν στα εξελικτικά τους μονοπάτια, ο Ευρωπαϊκός οδηγώντας στους Νεάντερταλ και ο Αφρικανικός στους σύγχρονους ανθρώπους.